MULTIMEDIALE LEERMIDDELEN --- LOS TEKSTFRAGMENT

Soorten producten & soorten wetenschappen

Deze losse tekst gaat over: soorten ontwerpen, soorten producten en soorten wetenschapsgebieden.

Het maken van een product hoort methodisch aangepakt te worden. Zeker als je afgestudeerd bent en een job hebt en je moet laten zien hoe je een professioneel product moet maken. Het maken van een wetenschappelijk prototype (op een universitair lab) gaat meestal anders: het maken van een prototype gaat namelijk niet zo methodologisch als men wel denkt. En zeker prototypes zoals die gemaakt worden bij software engineerings groepen (incl. educatieve software en educatieve systemen). Bij die groepen van producten wil je vaak snel een nieuwe techniek of een nieuwe methode toepassen in een bepaalde (meestal oude) onderwijskundige setting (immers je wilt niet te veel ontwerpvariabelen tegelijkertijd variabel hebben).

Een van de hardnekkigste problemen tussen wetenschappers binnen de onderwijskunde zijn de misverstanden die vaak ontstaan rondom de begrippen 'ontwerpen' en 'product'. Immers grafische ontwerpers 'ontwerpen' ook, maar meestal niet iets dat met wetenschap of met methodisch handelen te maken heeft.

Een commercieel product wordt geheel heel anders ontworpen dan een prototype van een onderzoeker laat staan een uitvinding van een uitvinder?

Het verschil tussen een echt professioneel product en een prototype voor wetenschapelijke doeleinden

Hoewel prototypen ook producten zijn, spelen deze verschillende soorten producten binnen de wetenschap een geheel verschillende rol. Een product is - in mijn optiek - een oplossing voor een probleem buiten de universiteit of in ieder geval een product dat een praktisch probleem moet helpen oplossen. Prototypen zijn eigenlijk altijd een soort voorstellen voor een te gebruiken product. Elk product is een inspiratiebron voor een volgend product. Niets ligt vast alles veranderd voortdurend. Dat is dialectisch denken.

In onderstaande figuur zijn vier soorten producten in vier verschillende settings te zien. Binnen de wetenschap worden prototypen-producten gemaakt welke een bepaalde hypothese bewijsbaar moet maken. Binnen de wereld van de professionele courseware- of film-makers worden (professionele) producten gemaakt die commercieel een succes moeten zijn. Immers als het geen commercieel succes is, is zo'n product of bedrijf gedoemd te mislukken. Binnen de wereld van de kunst of de vormgeving zoekt een 'kunstenaar' naar een unieke vorm of een uniek beeld wat hem in een klap beroemd maakt.


Methodisch ontwerpen? Eigenlijk gebeurt het methodisch ontwerpen alleen bij commerciële producten. In de wetenschap - bij het ontwikkelen van prototypes - wordt er juist vaak heel ongestructureerd en niet-methodisch gewerkt, maar wel wetenschappelijk verantwoord. Er zijn ook andere doorsnijdingen mogelijk.

Voor alle duidelijkheid en naar mijn mening: Een prototype wordt lang niet altijd systematisch ontworpen en het ontwerpen en realiseren van prototypes gaat zelden of nooit op een kookboekachtige wijze. Het ontwerpen van een professioneel en/of commercieel product wel.

Prototypen die voor wetenschappelijke experimenten zijn ontwikkeld - om een bepaalde techniek op proefpersonen te testen - komen geheel anders tot stand dan bijvoorbeeld toeristische houtsnijwerkjes uit Valkenburg. In de figuur zijn vier compleet verschillende situaties te onderscheiden en dus vier volkomen verschillende producten - en volkomen verschillende methoden van werken. Deze vier kunnen in vier quadranten van één vlak worden weergegeven.

De indeling hierbij mag ook 'resultaat gericht' versus 'niet resultaat gericht' zijn. Of 'methode gericht' versus 'niet-methode gericht'. Of 'wetenschappelijk' bezig zijn versus 'niet wetenschappelijk' bezig zijn. 'Uitvinden' versus 'niet uitvinden'. 'Professioneel' versus 'niet-professioneel'. Hierbij moet voor ogen worden gehouden dat een 'vakman' geen 'professional' hoeft te zijn. Maar dat is weer een andere discussie.

Enschede, 16 nov. 2000