Wouter Bos en Job Cohen schrijven in het kerstnummer van de Groene Amsterdammer, 20 dec. 2003, twee opmerkelijke stukken. Hierbij een poging hun gedachten te doorgronden. Rond augustus 2003 was het al duidelijk dat de sociaal democratie in een diepe theoretische crisis zit (affaire Jos de Beus, "de leegte van links", De Volkskrant, 20 sept. 2003), maar deze twee voormannen van de PvdA maken het hier wel erg bond. Ze lanceren nu aan het begin van 2004, hun ideeen voor een klein select publiek: de trouwe schare lezers van de Groene. Wat beogen beide heren met deze twee artikelen? Wat willen ze? Willen ze eigenlijk wel wat?
Jazeker. Wouter Bos wil bijvoorbeeld af van "streven naar gelijkheid" en Job Cohen ziet zich alleen nog maar als een soort "bestuurder". Hij beschouwt zich blijkbaar niet meer als een politicus; laat staan met een visie. Je kunt merken dat hij er ideologisch geen gat meer in ziet en zit vrezelijk te zeuren over zogenaamd "opkomend anti-semitisme". Het belangrijkste internationale vraagstuk van deze tijd, begrijpt hij dus - blijkbaar - compleet niet. De PvdA is hiermee duidelijk ideologisch en politiek in hun eigen, verkeerde redeneringen vastgelopen. Het kapitalistische systeem vinden ze prima zo; alleen een beetje sturen en af en toe aan de touwtjes trekken; lijkt het uit te stralen.
Wouter Bos bedoelt om te beginnen met 'gelijkheid' iets heel anders dan wij, communisten. Wij zeggen 'one man one vote' en hebben daarmee aangegeven dat we niet zeggen "alle mensen gelijk zijn". Cruyff of Pavarotti zijn niet gelijk aan anderen, maar wel politiek gelijk aan anderen; bijvoorbeeld aan iemand met een minimum inkomen. Ze hebben bij verkiezingen allemaal gewoon een stem, net als Wim Kok of Tabaksblat. Maar Wouter Bos wil ongelijkheid op een vreemde manier uitbuiten. Hij zegt in dit artikel dat de rijken sneller op moeten kunnen schieten op een nieuwe serie te bouwen wegen (tolwegen), omdat de rijkeren dat nu eenmaal "kunnen betalen"; de anderen dan maar niet.
Wouter Bos doet verder een uitspraak: "dat je de armoede moet bestrijden" en "niet de rijkdom". Hij zegt dat - zelfs - zo: dat de armeren "van de rijke mensen juist mee-profiteren".
Ook van de economische crisis snapt hij niks. Hij zegt dat het gewoon wel weer een keer goed komt. Wat daartussenin moet gebeuren weet hij - blijkbaar - niet. Verzorgings-staat moet maar een garantie-staat worden genoemd. Dat de verzorgingstaat een derde weg oplossing is, en binnen een kapitalistische maatschappij altijd - letterlijk - wordt leeggezogen, door het kapitalistische systeem, daar wil hij helemaal niet over nadenken. Dat vindt hij blijkbaar communisten-praat. En dat is het natuurlijk ook. Wij weten als geen ander hoe de verzorgingstaat continu en permanent wordt afgebroken en misbruikt; niet zo zeer 'in Den Haag', als wel in de directiekamers van de multinationals: wat zullen we er vandaag weer eens 1000 werklozen indumpen of waar leggen we vandaag weer eens de kosten (bij de sociale verzekerningen en de werkenden) en waar leggen we - stiekem - de baten (bij het bedrijf zelf, de cashflow en/of bij de aandeelhouders).
Over de beginsel-discussie die de PvdA de komende periode gaat voeren, zegt hij: "er zullen mensen bij de PvdA afhaken, maar ook wel weer bij komen". Bedoelt hij dat mensen links afhaken of rechts afhaken? Dat maakt nogal wat uit bij een politiek leider die bij de Shell is opgeleid.
Job Cohen zit in zijn interview te katten op Hirsi Ali en haar motie over artikel 23 en de zaak van het islamitisch onderwijs, die de PvdA aanvankelijk had ondertekend en weer introk. PvdA-corifeen lopen in een grote boog om de kritiek op moslims heen. Eenerzijds lopen ze voortdurend met klotjes op in de media te kijk; ook Wim Kok en Mans van Enschede doen dat regelmatig; anderzijds snappen ze opzettelijk (?) niet waarom de meeste moslims dat als provoceren beschouwen. Ook de israel-vlaggen in het Ajax-stadion snappen dit soort PvdA-corifeeen niet. Stom, want als ze beseffen dat moslims nu eenmaal de israeliers als bezetters van heilige plaatsen zien en onderdrukkers van het palestijnse volk, kunnen ze een en ander begrijpen van marokaanse jongeren. Dan is hun beledigende taal aangaande deze kut-marokanen volstrekt misplaatst.
Nog iets over "de leegte van links" (affaire Jos de Beus, "de leegte van links", De Volkskrant, 20 sept. 2003): duidelijk is dat De Beus een open zenuw bij de PvdA, GL en SP heeft geraakt. Immers iedereen ziet, en vooral VVDers en CDAers dat deze drie linkse partijen het kapitalisme heeft geaccepteerd, en best beseffen dat de enige die nog echt links te noemen is, in Nederland, de communisten zijn, verenigt in en rondom de NCPN. De NCPN is de enige partij of beweging in Nederland die voor een socialistische maatschappij zijn nek wil uitsteken en er ook - kost wat het kost - voor wil knokken. De verzorgings-staat is voor ons, als einddoel onaanvaardbaar. Immers de verzorgingsstaat zal kapitalistisch zijn en derhalve altijd leiden tot economische crisessen, werkloosheid en oorlogen en altijd de kosten daarvan willen afwentelen op de werkende bevolking. Daarom eisen wij een socialistische maatschappij. Daarin is alles per definitie beter geregeld, economische stabiel en vreedzaam.
Alleen het kapitalisme is 1000 maal sterker gebleken dan PvdA-ers, GL-ers en SP-ers ooit hadden durven denken. Zou dat de reden zijn dat ze hun strijd voor socialisme hebben opgegeven of dat ze toch verblind zijn geraakt aan de geneugden van de groot uitgevallen kruimels die af en toe van tafel vallen in een van de 10 rijkste landjes van de wereld? In het oog van de oorkaan valt de storm altijd nogal mee. Hoe lang nog?
Enschede, 8 jan. 2004