Het is een vreemd verschijnsel dat gewone mensen op een gegeven moment blijken te kiezen voor zulke rare dingen als fascisme en vreemdelingenhaat. Vooral middenstanders. Veel mensen vergeten oorzaken te bestuderen en relaties te leggen met eerdere crises en zijn in hun goedwillendheid om het fascisme en vreemdelingenhaat te verminderen, slechts bezig met symptoombestrijding en niet met economische wetmatigheden. Binnen de sociaal-democratische partijen en links radikalistische partijen tref je dit soort idealistische anti-fascisten veel aan. Met idealisme kom je bij dit vraagstuk niet verder.
In de dertiger jaren is ook inderdaad gebleken dat de economische crisis tot fascisme kan leiden en dat de gewone man dan een volksmenner kan gaan steunen. Men denkt dan blijkbaar aan korte termijn belang (bijv. een baan) en niet aan de lange termijn: weg met het crisisveroorzakende kapitalisme. Hitler beriep zich ook heel slim op socialistische issues. Het aantal werklozen in Nederland en Europa is nu ook weer enorm. Wederom wordt verzuimt de ware oorzaken te vertellen en de juiste gevolgtrekkingen te doen. De beurzen zijn weer enorm overspannen, vooral Tokio, De beurs van het kapitalistische land in opmars, Japan (zoals in de dertiger jaren de USA) staat er verre van rooskleurig bij. Dat is geen beleggen meer. Het is gokken, speculeren en windhandel wat de klok slaat. De optiebeurs in Amsterdam is trouwens ook zo iets. De enige uitkomst voor het 'internationale financieringskapitaal' uit de crisis, is dan: koersen op oorlog, om de markten en de grondstoffen. De werkende mensen zijn dan driedubbel de klos: eerst werkloos, dan op de verkeerde leiders stemmen en vervolgens als kanonnenvoer te worden gebruikt.
De samenhang tussen schijnbaar niets met elkaar uitstaande gebeurtenissen en feiten komt zelden in de schijnwerper. Relaties worden blijkbaar liever doodgezwegen of ontkent. Dat komt wellicht omdat men bang is voor de gevolgen van de economische wetmatigheid tussen de samenhang van fascisme (en imperialisme) als laatste stadium van het kapitalistische systeem, en een algemene oorlogsdreiging, zoals bij WO I en WO II. Gelukkig is door het INF accoord voorlopig de lont uit de oorlogsdreiging getrokken.
Als sommigen het belang van loonstrijd niet zien, komt dat blijkbaar omdat men denk dat de regering of de belastingbetaler de lonen betaald. Dat kan toch niet waar zijn? Mensen gaan er blijkbaar niet meer uit van de meerwaarde die de werkende mensen produceren en willen dat bedrag ook niet meer opeisen. Men voelt zich zelfs vaak niet eens uitgebuit. Politici horen zich niet met de loonstrijd tusen werkers en bedrijven te bemoeien. Laat staan in het verbieden van loonstrijd. Men moet blij zijn dat werkende mensen loonstrijd voeren, dan hoeft de overheid hun salarissen niet te betalen of hun een inkomen te garanderen.
Loonakties zijn altijd gericht op het 'private kapitaal'. Ook loonakties van ambtenaren en trentvolgers zijn , en moeten daarop gericht zijn. Zonder ambtenaren, onderwijzers, verplegend personeel zouden er immers niet zulke superwinsten behaald kunnen worden door het bedrijfsleven en de multinationals. Als het bedrijfsleven/kapitalisme niet indirect betaald dan zijn o.a. de belastingen in Nederland niet eerlijk verdeeld. En dat is overigens duidelijk het geval. De werkende klasse betaald feitelijk alles in Nederland. De kapitalisten niet. Die worden als een kip met gouden eieren gezien. Maar als elk land er zo over denkt dan is de vooruitgang en de economische groei definitief gestopt. Dan zal de armoede intreden. Zij zijn de kip met gouden eieren namelijk niet, dat zijn de werkende, creatieve en intelectuele mensen die voor een socialistische samenleving vechten.
Als niet onze voorvaderen hadden geknokt voor betere lonen en kortere werkdagen dan hadden wij deze welvaart naar mijn stellige overtuiging namelijk niet gehad. Dan was nu geen koopkracht geweest. Als niet in 1918 de 8-urige werkdag was gekomen (dankzij de russische revolutie), dan hadden wij niet die productiviteitsstijging gehad die wij nu hebben (Goed uitgeruste mensen produceren meer).
Veel politici denken dat als de mensen met de hoge inkomens maar worden afgeroomd de armste bevolkingsgroepen dat vervolgens via een verdeelsleutel, via de overheid, kunnen ontvangen. Dus als de medische specialisten maar hoge belasting betalen de armen in nederland dat via uitkeringen kunnen krijgen. Dat is toch maar een halve waarheid en dus een fout standpunt. Dat kan namelijk alleen in een socialistische samenleving. Binnen het kapitalisme zullen de hoge inkomens (de echte hoge c.q. de arbeidsloze inkomens) en de bedrijven hun venootschapsbelasting nooit betalen. (De grote bedrijven en met name de multinationals betalen nu al meer dan tien jaar, door bijvoorbeel de WIR e.d., een negatieve inkomstenbelasting.)
Zij investeren ook niet meer en stoppen vervolgens hun geld renteloos
op de zwitserse bank of in het gunstigste geval investeren zij het in het
buitenland. Het geluk van dat laaste is dat de arbeidersklasse in dat buitenland
er wellicht nog van kan profiteren. Maar dan moeten in dat buitenland geen
vakbonden of politieke partijen zijn die ook roepen dat de salarissen niet
omhoog mogen. De kapitalisten weten ook wel dat de hoge salarissen niet
het probleem is. Zij willen in zeer vele gevallen graag betalen (bijv. bij de vrachttransportstaking in Nederland van 5 maanden geleden). Kapitalisten proberen zich alleen maar relatief ten opzichten
van andere te verrijken. Als andere ook dezelfde hoge kosten (lonen, prijzen
en belastingen) hebben vinden zij de hoogte van die kosten geen enkel probleem.
De kapitalisten zullen er geen probleem van maken als in elk land de
lonen met 10 tot 20% vooruitgaan. Dat verstoort de concurrentieverhouding
immers niet zo erg. Laten wij dus om te beginnen in elke europees land
maar 10 tot 20% eisen. Net als net verplegend personeel. Die hebben tenminste
blijk gegeven van klasse-inzicht en klasse-instinct.
Enschede, 20 juli 1989
(Deze tekst is ontstaan uit een brief naar van der Doel (een bekende oud-PvdAer), 13 en 20 juli 1989)