=== Een nieuwe manier van kijken ===

EEN MODEL VOOR SOCIALISME

=== Socialisme een utopie? ===

Er is theoretisch sprake van socialisme als

1. alle banken met het geld van alle spaarders in handen zijn van de overheid. Want:
2. Dat geld is dan namelijk het financieringskapitaal, namelijk het geld waar een ondernemer zijn benodigde kapitaal uit kan en wel zal moeten lenen [1].
3. Ondernemers hebben dan de plicht de winst (de meerwaarde) af te dragen aan de Nederlandse overheid; net zoals ze nu doen om alle winst aan de aandeelhouders af te staan. De winsten vloeien gewoon naar de algemene middelen [2]. Die aandeelhouders bestaan nu niet meer. De spaarders zijn (dus) gewoon de aandeelhouders [3].
4. 'De overheid' geeft elke spaarder minimaal 4 tot 5% rente vast per jaar. Gegarandeerd.
5. 'De overheid' en de Tweede Kamer bepaalt vanaf dat moment - democratisch - waar het geld (kapitaal) in geïnvesteerd wordt en welke ondernemer geld om te ondernemen krijgt.

Is dit socialisme? In principe wel. Lees de toelichting en hieronder de geschiedenis van hoe dit model ontstond.

TOELICHTING:
Dat wil dan zeggen dat de aanwending van al het investeringskapitaal (waar alle Nederlandse ondernemers op draaien) (en het spaargeld van alle mensen is) wordt bepaalt door 'de overheid' en wordt gecontroleerd/aangestuurd door de Tweede Kamer. Alle Nederlandse ondernemers krijgen krediet via de overheid en in principe worden alle revenuen terug geploegd in de maatschappij. De werkende klasse krijgt dan - werkelijk waar - bovenop haar loon een arbeidsloos inkomen; net zoals de bezittende klasse dat bedrag vroeger kreeg. Daarmee wordt Nederland dus ook in een klap een echte socialistische samenleving, een echte democratie, namelijk dat wat ze nu niet is. De bevolking bepaalt dus voortaan waarin geïnvesteerd wordt en niet meer een handje vol bankiers. Belasting kan (dan) theoretisch worden afgeschaft (net zo als in de Sovjet Unie het geval was). De werkende klasse heeft in dit model, van vrijwillig noodgedwongen socialisme, dus voortaan twee soorten inkomens en kan zelf beslissen of hij/zijn niet meer een baan wenst te hebben en gewoon van zijn arbeidsloze inkomen gaat werken; dus gaat rentenieren. Hij/zij kan ook harder gaan werken ergens voor een hoger loon of gewoon ondernemer wordt en een eigen bedrijf begint. De overheid zal in die bedrijven die ondernemers in Nederland (of waar dan ook ter wereld) dan willen opzetten, zeker willen investeren. De aandeelhouderswaarde - opbrengst minus kosten - vloeit terug naar de algemene middelen; die algemene middelen zijn voortaan van 16 miljoen aandeelhouders. De banken bestaan dus niet meer. Individuele aandeelhouders bestaan niet meer. Spaarders krijgen - van ons en onze regering - en dat MOETEN we afspreken - minimaal 4 tot 5 procent of meer op hun spaargeld. Dat is meer dan een gewone aandeelhouder (vandaag de dag gedurende 20 jaar gemiddeld ) kan 'maken'. Naar gelang de economie groeit en bloeit, d.w.z. ONZE economie. En niet meer 'de economie', zoals die de laatste 200, 300, of 500 jaar van de bezittende klasse, de elite, was. Wij zijn nu immers allemaal de bezittende klasse [4].
Dat is inderdaad einde verhaal van kapitalisme in Nederland. Niemand 'bezit' dan immers meer 'een productiemiddel' of een deel daarvan. Wat voor overgangsregeling we in dit model zullen moeten kiezen, moet nog verder worden uitgewerkt.

VOETNOTEN:
[1] En als die gemeenschap democratisch is, zullen haar inwoners - automatisch vanwege haar belang - wel degelijk altijd de goede beslissingen nemen: de mens eerstens; het kapitaal tweedes.
[2] Ondernemers en m.n. op aandelen gebaseerde ondernemingen, zijn gewoon toegestaan. (De winsten gaan immers naar de algemene middelen.)
[3] Naast arbeidsloos inkomen (rente), heeft de werkende klasse natuurlijk nog gewoon haar loon. Elke inwoner van Nederland heeft dus een arbeidsloos inkomen en een loonafhankelijk inkomen. Wat wil je nog meer?? Gespreid risico!!
[4] De ‘bezittende klasse’ – met hun geld op de Zwitserse en Luxemburgse banken - sterft dan vanzelf uit. Net zoals de feodale klasse vanzelf uitgestorven is. Gewone aandelen kun je niet meer met je geld kopen. Bedrijven mogen alleen nog maar geld lenen bij het nationale en internationale banken, banken van Nederland, de USA, etc.

GESCHIEDENIS VAN DIT MODEL

Socialisme? (1)

Eerste idee (RM): Die rechtse knakkers van de Republikeinen hebben toch wel een punt dat toen ze tegen dat 700 miljard dollar-plan stemden en ze opmerkten dat ze geen "socialisme op Wallstreet wilden". Theoretisch is er namelijk inderdaad sprake van socialisme als alle banken (in één land) (bijvoorbeeld in Nederland of in de USA) met het geld van alle spaarders in handen is van de overheid. Bij de Fortis-deal zei Bos dat "de winsten van Fortis voortaan naar de algemene middelen zullen vloeien". Theoretisch is er sprake van socialisme als het geld van de spaarders in handen is van de overheid en alle kosten van ons daaruit betaald worden. De overheid bepaalt vanaf dat moment namelijk voortaan waar het geld (als kapitaal) in geïnvesteerd wordt en welke ondernemer geld om te ondernemen krijgt… De revenuen van het geïnvesteerd kapitaal vloeien naar de algemene middelen [1]. En de overheid deelt de spaarders gegarandeerd pakweg 4 tot 5% rente per jaar uit [2]. Ondernemers hebben de plicht de meerwaarde en de winst af te dragen aan de Nederlandse overheid; net zoals ze nu al doen om alles aan de aandeelhouders af te staan. Die aandeelhouders bestaan nu niet meer [3]. Dat is inderdaad einde verhaal van kapitalisme in Nederland. Niemand "bezit" dan immers meer "een productiemiddel" of een deel daarvan (Zie Das Kapital, Marx, 1848). Zou Wouter Bos dat door hebben? De rechtse knakkers in Nederland en de USA hebben het volgens mij wel door [4][5].

Socialisme (2)

Tweede idee (RM): Socialisme is toch een economisch systeem waarin "de productiemiddelen in handen van de bevolking zijn". Dat wil dan zeggen dat de aanwending van al het investeringskapitaal (waar alle Nederlandse ondernemers op draaien) (en het spaargeld van alle mensen is) wordt bepaalt door de overheid? Alle Nederlandse ondernemers krijgen krediet via de overheid en in principe worden alle revenuen terug geploegd in de maatschappij. De werkende klasse krijgt dan - werkelijk waar - bovenop haar loon een arbeidsloos inkomen; net zoals de bezittende klasse dat bedrag vroeger kreeg. Daarmee wordt Nederland dus ook in een klap een echte democratie, namelijk dat wat ze nu niet is. De bevolking bepaalt dus voortaan waarin geinvesteerd wordt en niet meer een handje vol bankiers. Socialisme is dus democratie. Democratie is socialisme. Belasting kan (dan) theoretisch worden afgeschaft (net zo als in de Sovjet Unie het geval was). De werkende klasse heeft in dit model van vrijwillig noodgedwongen socialisme dus voortaan twee soorten inkomens en kan zelf beslissen of hij/zijn niet meer een baan wenst te hebben en gewoon van zijn arbeidsloze inkomen gaat werken; dus gaat rentenieren. Hij/zij kan ook harder gaan werken ergens voor een hoger loon of gewoon ondernemer wordt en een eigen bedrijf begint. De overheid zal in die bedrijven die ondernemers in Nederland (of waar dan ook ter wereld) dan willen opzetten, zeker willen investeren. De aandeelhouderswaarde - opbrengst minus kosten - vloeit terug naar de algemene middelen; die algemene middelen zijn voortaan van 16 miljoen aandeelhouders. De Tweede Kamer bepaalt verder - democratisch - hoe de algemene middelen verdeelt worden. De banken bestaan dus niet meer. Individuele aandeelhouders bestaan niet meer. Spaarders krijgen - van ons en onze regering - en dat MOETEN we afspreken - minimaal 4 tot 5 procent of meer op hun spaargeld. Dat is meer dan een gewone aandeelhouder (vandaag de dag gedurende 20 jaar gemiddeld ) kan 'maken'. Naar gelang de economie groeit en bloeit, d.w.z. ONZE economie. En niet meer 'de economie', zoals die de laatste 300 jaar van de bezittende klasse, de elite, was. Wij zijn nu immers allemaal de bezittende klasse. Aanvulling: Wat voor overgangsregeling we in dit model zullen moeten kiezen, moet nog verder.

Overgangsregeling.

Socialisme (3)

Derde idee (RM): Als alle grond en al het kapitaal in handen is van de overheid is er sprake van socialisme. Ja toch? Als iemand wil ondernemen kan dat in dit systeem, dit model, dit systeem van socialisme. Die grond of dat kapitaal kun je - binnen dit socialistische systeem - gewoon als ondernemer aanvragen bij de staatsbank. De staatsbank is een door de Tweede Kamer, democratisch gecontroleerde bank. Je personeel betaal je een goed loon natuurlijk. Dat is met steun van de vakbonden wettelijk geregeld. Je stelt zelfs managers aan. Allemaal in loondienst. Daar mag in de verschillende lonen die je uitbetaalt best een factor x verschil zitten. De factor x wordt voor elke job nader bepaald. Het geld dat je verdient kun je op de spaarbank zetten, uitgeven of in je bedrijf investeren. Er aandelen van kopen bestaat dus niet meer; en hoeft ook niet meer. De overheid (wij allen dus) zijn aandeelhouders. Niet jij. Jij bent ondernemer met alles erop en eraan. Wij genieten een arbeidsloos inkomen, bovenop ons loon. We verdienen nu dus evenveel als de kapitalisten vroeger aan de arbeiders verdienden. We hebben nu dus met zijn allen een dubbel of driedubbel inkomen. Jijzelf, als ondernemer, kleine middenstander, midden of klein bedrijf ondernemer of groot ondernemer (zelfs), krijgt het respect, om met jouw woorden te spreken; respect dat jou toekomt vanwege dat jij blijkbaar ergens een goede visie op hebt. (De maatschappij stelt dat op prijs; net zo als de maatschappij alle vormen van inspanning en werken op prijs stelt...) Je kunt ook failliet gaan. Dan ben je - net zo goed als nu - je onderneming, bedrijf of kantoor kwijt. (De staat is dan curator.) Iedereen houdt in dit socialistische systeem dezelfde rol, alleen is het in dit systeem wel degelijk socialisme. Alle nadelen van kapitalisme - zoals crisis, oorlog, grondstofroof - zijn verdwenen; zelfs uitbuiting. Immers de arbeiders die bij je werken strijken de meerwaarde van jouw bedrijf op. Immers het is hun bedrijf. Ze zijn eigenaar; jij niet. Jij bent alleen maar ondernemer.

Eerste discussiant (1):

Dit is wel wat. Ik zie er veel elementen/suggesties in die kunnen dienen bij de overgangsfase naar het postkapitalisme, hoewel jij dat zo waarschijnlijk niet bedoeld hebt.

Fascinerend vind ik ook, althans fascinerend in het licht van de herhaalde vraag/opmerking die jij vroeger ons vaak stelde met betrekking tot het periodiek budget: "Als mensen dat krijgen, waarom zullen ze dan nog gaan werken?" Je begrijpt dat ik nou die vraag aan jou stel, waar volgens jou de arbeiders naast een loon een arbeidsloos inkomen hebben. Waarom zouden ze dan nog gaan werken, en toch zeker degenen die alleen maar toegang zouden kunnen krijgen tot smerig werk? Bij ons postkapitalisme staat tegenover het periodiek budget in ieder geval nog een flexibele arbeidsplicht.

En dan verder, ons postkapitalisme geeft garanties, sterker nog, is uitdrukkelijk met het oog daarop opgezet, dat het milieu niet verder belast kan worden dan de aarde kan verwerken zonder er blijvende schade van te ondervinden. Ik zie in jouw socialisme daar niet uitdrukkelijk iets van terug. Hoe en waar zijn daar garanties ingebouwd voor het milieu? Elk stelsel waarin daar niet is voorzien kan eigenlijk niet meer.

Interessant vindt ik ook wie het loon van de werkers bepaalt, en wie het inkomen van ondernemers? Conflicteert dit met een klasseloze maatschappij? Of is jouw voorstel niet bedoeld als een klassenloze maatschappij?

Interessant vind ik ook dat je spreekt over "aandeelhouderswaarde" in plaats van "winst." In jouw socialisme wordt geen meerwaarde gevormd in het productieproces, die dan op de markt in winst wordt omgezet? Hier zit ergens een duidelijk verschil met het postkapitalisme, waar alles gratis is en dus geen winst meer bestaat. En waarom spreek je niet gewoon van winst?

Ik bekijk de onderdelen van jouw verklaring vooral op hun bruikbaarheid voor ons postkapitalisme. Misschien getuigt dat wel enigszins van een tunnelvisie, maar ik ben nou eenmaal aan dat alternatief gehecht. En ik moet dan zeggen dat je vanuit dit perspectief
een meer dan prima verhaal geschreven hebt.

Reactie (RM):

Je schreef: Interessant vindt ik ook wie het loon van de werkers bepaalt, en wie het inkomen van ondernemers?

Het inkomen van de ondernemer is gewoon dat bedrag per jaar wat hij zich permitteert van de winst af te houden….

Het inkomen van de werknemer - uit werk – is gewoon zijn/haar loon. Daar zijn gewoon CAOs voor/van. Een ondernemer ziet dit altijd als kosten; en dat blijft gewoon zo. Dat is even wennen. (Mijn politieke vrienden – hier - zullen daar ook even aan moeten wennen. Uberhaupt aan deze kijk van mij op wat socialisme theoretisch kort en krachtig eigenlijk gewoon is….)

Je schreef: Conflicteert dit met een klasseloze maatschappij? Of is jouw voorstel niet bedoeld als een klassenloze maatschappij?

Dat is het leuke. Er is nu nog maar EEN klasse: de bezittende klasse zal ik maar zeggen. De loonafhankelijke klasse is nu eigenaar geworden en heeft een groot arbeidsloos inkomen. De bezittende klasse van vroeger – die slapend rijk werd - bestaat niet meer.

Je schreef: Interessant vind ik ook dat je spreekt over "aandeelhouderswaarde" in plaats van "winst." In jouw socialisme wordt geen meerwaarde gevormd in het productieproces, die dan op de markt in winst wordt omgezet? Hier zit ergens een duidelijk verschil met het postkapitalisme, waar alles gratis is en dus geen winst meer bestaat. En waarom spreek je niet gewoon van winst?

Ja, tsja.

Tweede discussiant (2)

Dat laatste zinnetje: Jij bent alleen maar ondernemer, dat is een probleem. Je bent dan een regelaar/manager. Een ondernemer is degene die eigenaar is van de onderneming om winst te maken ten behoeve van zichzelf. Dat is nog weer wat anders als een bedrijf dat er moet zijn voor de gemeenschap en dat dan ook ten dienste van staat in plaats van andersom.

Vervolg (RM): En toch wil ik dat dus blijven toestaan. Je mag dus op eigen initiatief iets opzetten, een zaak, een bedrijf, een fabriek. Je kunt die geest, die drive niet uit een mens halen. (Dat blijkt keer op keer.) Zijn winst moet hij afstaan aan de kredietleveraars (aan ons). Zijn inkomen moet hij in zijn onderneming als kosten boeken. Daar zit jouw punt, maar hij is en blijft de bedenker en hij kan dus faiilliet gaan. Dat is ondernemen.

(Maar hij kan de winst dus niet zelf houden...) (Niet een beursgenoteerde onderneming mag trouwens zijn winst zelf houden.)

Desondanks heb je eigenlijk dus wel gelijk: deze nieuwe ondernemer van mij is feitelijk in loondienst zoals van der Hoeve, xxxxx (KPN) en xxx (Philips) dat waren. Dat waren ook regelaars/managers. Elke ceo is feitelijk een regelaar/manager.....

Trouwens - als voorbeeld van verneukeratief woordgebruik - wat een Nederlandse dorps-aannemer 'winst' noemt in calculaties, is vaak gewoon zijn loontje.

Vervolg (tweede discussiant) (2):

Ja, daar heb je een punt. Dat is bij ons niet genoeg uitgewerkt, maar bij Bellamy wel. Daar kun je een eigen bedrijf beginnen, geeen onderneming ten koste van anderen. Met dat eigen bedrijf op kosten van de gemeenschap kun je de gemenschap dienen door je eigen kwaliteiten tot ontplooiing te brengen, maar zonder de winst, want die is voor de gemeenschap als geheel. Wordt het niets, wat best kan, dan is er niets an de hand. Zelf leef je met je beginnende besdrijf ook van de personlijk priodiek budget en daardoor wordt het beginnen van een eigen bedrijf juist veel makkelijker dan nu het geval is.

Vervolg (eerste discussiant) (1):

Bij ons postkapitalisme bestaat het inkomen van iemand die iets onderneemt en van degene die arbeid levert uit het periodiek budget, en niets anders. Iemand die iets onderneemt en daar productiemiddelen voor nodig heeft, kan bij de overheid voor die productiemiddelen aankloppen. De overheid kijkt dan tevens of het ondernemersplan waarvoor productiemiddelen worden aangevraagd levensvatbaar is. Ga je onverhoopt failliet, dan ga je er in inkomen niet achteruit. Je behoudt dan namelijk je periodiek budget. En je ondernemersschap kan je ook geen meerinkomsten opleveren, want alles is gratis, dus ook de goederen en diensten die een ondernemer produceert. Bovendien moeten we beter maar een andere woord zoeken voor ondernemer. Dat heeft te veel negatieve connotaties met de kapitalistische ondernemer.

Vervolg (tweede discussiant)

We moeten af van dat woord ondernemer, dat is een woord dat wel past bij het huidige kapitalisme maar niet meer bij het postkapitalisme. Over blijft het begrip bedrijf en dan wordt het bv. de bedrijfsvoerder/leider, namens de gemeenschap. Bedrijfsleiders hebben we nu ook al, maar dan binnen ondernemingen. Dat woordgebruikt paste dus nooit echt goed.

Derde discussiant

Das Kapital, althans het eerste deel, is van 1867 – je verwisselt het met het Communistische Manifest. Maarre: alle beleidsmakers zeggen dat ze tijdelijk ingrijpen. Dat lijkt me een essentieel verschil.

De derde discussiant reageerde - weken later - nogmaals en hierbij de reactie:

Je schreef me een paar weken dat “wat jij wilt ook Den Uyl en de sociaal-democraten wilden, namelijk alle winst naar de staat”. Of zo iets. (Ik kan de mail vooralsnog helaas nergens vinden.) Ik denk dat je bedoelde ‘een deel van de winst’ naar de staat. Maar goed. Hierbij dan - vanwege jouw opmerking - mijn vierde onderdeel van het hier onstane model van socialisme.

Socialisme (4)

Vierde idee (RM): In mijn model van socialisme hangt alles af van de raad van commissarissen [1]. Die blijft gewoon. Die bepalen gewoon – naar ‘eer’, ‘geweten’ en vanwege de belangen van de aandeelhouder - of de winst, die de ceo van een bedrijf elke 3 maanden of elk jaar op geeft, juist is [2]. De aandeelhouders wensen immers dat hun investering geld oplevert. Dat bedrag moet zo hoog, goed of duurzaam mogelijk zijn [3]. In ieder geval ook betrouwbaar.

De raad van commissarissen spekken in het socialisme nu niet meer de private aandeelhouders. Private aandeelhouders sterven (vanzelf) langzaam of snel uit [4]. Maar de raad van commissarissen zit daar nu voor ons, voor de overheid, met precies de zelfde opdracht: namelijk naar eer, geweten en vanwege de belangen van de aandeelhouder (WIJ DUS), of de winst, die de ceo van dat bedrijf elke 3 maanden of elk jaar op geeft, juist is. De raad van commissarissen zijn in dienst van private personen, maar van ons, de overheid.

De winst, de meerwaarde geproduceerd door de werkende mens, komt dus in zijn geheel ten goede van de maatschappij [5]. Dat is in principe (dus) socialisme. Dus echt heel wat anders dan de sociaal-democratie voor ogen staat of stond [6].

Enschede, 8 t/m 20 oktober 08; updated (4e deel) 24 nov. 08; updated (samenvatting) 8 dec. 2008