De Universiteit Twente heeft dit probleem al jaren geleden onderkent. Bij traditionele computers en bij traditionele courseware trad dit ook op. We hebben in 19... al een analyse gepubliceerd over de manco's van het beeldscherm bij leren en werken met interactieve software. De komst van windows bracht verlichting; de ms-dos computers verdwenen geruisloos uit de scholen. Traditionele regel-georienteerde computers waren leuk om op te computeren, maar ongeschikt voor goede educatieve software waar kinderen lekker en fijn mee konden omgaan en uiteindelijk mee zouden kunnen en willen leren. Natuurlijk slaagde er wel eens een project, maar over de hele linie was er een sluimerende onvrede; dat de computer wel een ingebouwd gebrek moest hebben; maar wat? Er waren klachten van vermoeide ogen; verkrampte spieren; maar de kern van het probleem werd feitelijk door niemand gevonden. De Universiteit Twente ging een stapje verder. Zijn al die vage klachten niet iets van wrevel; dat dingen niet lopen zoals ze horen te lopen en zoals ze 'vroeger', achter een bureau op kantoor of in een studeerkamer, wel gemakkelijk konden worden gedaan? Aan de monitor op zich zelf kon het niet liggen; veel mensen zijn verslaafd aan televisie kijken. Maar daar is de beeldbuis een onderdeel van een lineair medium. Bij computers wordt de beeldbuis totaal anders gebruikt. Ook secretaresses klagen in hun werk over vervelende capriolen die ze moeten uithalen bij tekstverwerker en bij spreadsheet-programma's. Feitelijk alle kenniswerkers hebben vage klachten over hun gereedschap; de computer. Ook studenten hebben deze vage klachten tegenwoordig.
Veel wetenschappers hebben zich gestort op de verbetering van de bediening van het apparaat - en daar is ook wel wat uit voort gekomen - maar naar de manier van informatieoverdracht en informatieverzamelen werd niet gekeken. Het moest iets zijn van .....
Laten we een voorbeeld nemen op Internet. Als we bijvoorbeeld de prijzen van auto's willen vergelijken, dan ontkomen we er niet aan om papier en potlood mee te nemen, want als je de prijzen van de ene serie auto's hebt bekeken, dan verdwijnen die direct uit zicht als je dan na lang zoeken en bladeren de prijzen hebt gevonden van de concurrent. Tenzij je natuurlijk een heel goed geheugen hebt. Dit fenomeen doet zich ook voor bij de meeste soorten van educatieve software en trouwens bij de meeste werk- en leeromgevingen.
Als je niet gemakkelijk iets kan doen bij een programma of als je niet gemakkelijk kan werken achter een computer dan kun je verwachten dat je ook niet gemakkelijk leert achter een computer.
Enschede, 15 juni 2000.