Ontwerpen
Inhoud
Wetenschapsgebied
Soorten producten
Ontwerpen vs. wetenschap
Methoden en technieken
Methodologie
Ontwerp-filosofie
Ontwerp-richtlijnen
Variaties op het OKT-model
On-line ontwerpen
Nieuwe ontwikkelingen
ISM Staff
Prof. dr. Jef Moonen
Prof. dr. Betty Collis
specialists:
Dr. Italo de Diana
Dr. Piet Kommers
Dr. ir. Rik Min
Dr. ir. Pløn Verhagen
SOORTEN VAKKEN
'Methoden en technieken'-vakken
'Methodologie'-vakken
SOORTEN PRODUCTEN
(zoals colleges, docenten, etc.)
(zoals boeken, practica, rollenspelen, etc.)
(zoals films, band-dia series, video, etc.)
(zoals publiekssoftware, WWW,
informatiezuilen, etc.)
(zoals ontdek-omgevingen;
micro-werelden en
computersimulaties)
INFORMATIE- EN COMMUNICATIE-TECHNOLOGIE
- software
- hardware
- software engineering
- etc.
- software
- hardware
- software engineering
- communicatiemiddelen,
zoals e-mail, WWW, push-technieken ('Point- cast'),videoconferencing, etc...
Ontwerpen Definities
Fenomenen Wetenschapsgebied (logos, -logie)
technieken technolgie
methoden methodologie
Voorbeelden:
processen sociologie
gedragingen psychologie
pillen farmacologie
politiek politicologie
planten/dieren biologie
criminaliteit criminologie
etc.. etc...
BENADERINGSWIJZEN / INVALSHOEKEN
- vanuit een overall-ontwerp
- weinig creativiteit in afwerking
(komt veel voor bij 'methodisch
uitontwikkelde producten' zoals bijvoorbeeld een stuk courseware,
een Teleac-cursus, etc.)
- steeds onderzoek naar nieuwe methoden en technieken
- details horen tot het probleemgebied
(vooral in de wetenschap; vooral bij het maken van wetenschappelijke prototypes)
- accent op de vormgeving van zowel het geheel als de delen
- iedere specialist zijn eigen specialisme en eigen invulling
(voorbeeld filmindustrie)
METHODEN EN TECHNIEKEN
Technieken
zijn (in dit verband) bepaalde mogelijkheden, opties of nieuwigheden,
die in bepaalde gereedschappen zitten, of met bepaalde gereedschappen
kunnen worden uitgevoerd.
(Bijvoorbeeld 'cutten' en 'pasten')
Methoden
zijn (in dit verband) (in het team vast te leggen) realisatie-wijzen
die te maken hebben met het realiseren van een (totaal-)produkt,
hier meestal een ontwerp-methode of een 'plan van aanpak'.
(Bijvoorbeeld het kiezen van het juiste
auteursysteem of de juiste hogere programmeertaal; gebaseerd op
de juiste argumenten; onder de gegeven condities.)
METHODOLOGIE
Methodologie
is (in dit verband) het totaal aan kennis en inzicht van methoden
die bij het ontwerpen worden of kunnen worden toegepast.
Methodologie
is (in dit verband) een hogere orde werkwijze. (In de zin van:
welke aanpak? Welke ontwerp-methoden gaat men gebruiken, gegeven
een bepaalde methode, bepaalde regels, bepaalde theorieën,
bepaalde procedures, bepaalde richtlijnen, bepaalde 'kookboeken',
etc.? Zie bijvoorbeeld het OKT-model of het W.J. Zwart-model.
Methodologie
is (in dit verband) de 'leer (of de wetenschap) der methoden'.
ONTWERP-FILOSOFIE
De ontwerp-methodologie beoogt wetenschappelijk
verantwoorde gereedschappen, technieken en methoden aan te dragen
waarmee ontwerpers het ontwerp en het ontwerp-proces effectief
en efficiënt kunnen maken en sturen.
Ontwerpen op zich zelf is dan wel
geen wetenschap; de methodologie (in dit verband) is dat wel.
Een ontwerp-filosofie is een bepaalde aanpak die door jarenlange ervaring bij een bepaald type ontwerp en product is opgedaan.
VARIATIES OP HET OKT-MODEL
* het aangepaste OKT-model
* het rapid prototyping model
* het W.J. Zwart-model
* het WYBER-model
* het NGI model
Modellen uit de informatica
(het NGI-model)
* Vooronderzoek
('preliminary investigation')
* Definitiestudie
('definition study')
* Funktioneel ontwerp
('prelininary design')
* Technisch ontwerp
('detail design')
* Programmeren en het toekennen
van taken aan personen
* Testen
* Conversie en invoering
('data conversion' en 'system
implementation')
* Systeemgebruik en
systeembeheer
('operations' en 'maintenance')
Fasen: Instrumenten:
Voorstudie-fase:
Verstoringenmethode;
Selectiemethodiek;
Uitbestedingsstrategie.
Analyse-fase:
Analysemethodiek voor
bepaling informatievraag,
inclusief kwaliteitseisen,
selectiemethodiek en
standaardprogrammatuurstrategie.
Ontwerp-fase:
Selectiemethodiek voor geeigende
werkwijze in geval van
maatwerkprogrammatuurstrategie
met als alternatieven:
- gestructureerde werkwijze
(watervalmethodiek);
- incrementele werkwijze
(bezinning na iedere stap);
- prototyping werkwijze.
Bouw-fase:
Selectie van geëigende combinatie
van beschikbare technische, sociale
en bestuurlijke fasemethodieken.
Implementatie-fase:
Selectie van geëigend
implementatiepad op basis van
beschikbare kennis en ervaring.
ON-LINE ONTWERPEN
(met behulp van een computer
of een computertool)
Kenmerken:
* gewoon beginnen
- meestal alleen voorstudie
- meestal geen overall ontwerp
* met behulp van tools, zoals
- editors
- CAD/CAM systemen
- auteur-systemen
* onderdelen worden ook op
deze manier gemaakt
HET VERSCHIL TUSSEN ONTWERPEN EN ONTWIKKELEN
Ontwerpen:
* maken van overall concept
* maken van overall schema
* maken van stroomschema
* bespreken
Ontwikkelen:
* kiezen van de tools
* kiezen van programmeersysteem
of -taal
* vormgeving van de delen
* vormgeving van het geheel
* programmeren, compileren linken, etc.
* testen, etc.
KARAKTERISTIEKE ERVARINGEN
EN CONCLUSIES:
W.J. Zwart-model
* stack
WYBER-model
* tweedeling
KOPIE model
* keuze van tools of methode
NGI model
* zeer algemeen
* elk bedrijf heeft eigen
model of visie