Beste xxxx,

 

Je had het over uitbuiting. Ik ben bezig over moderne vormen van uitbuiting een stuk of een hoofdstuk in mijn boek over politieke economie te schrijven. Hier alvast een eerste versie over mijn huidige veronderstellingen.

 

Uitbuiting van mensen vind tegenwoordig anders plaats dan mensen denken en vroeger wèl open en bloot schering en inslag was: via direct zichtbare, openlijke uitbuiting.

   Als een kapitalistische ondernemer mensen in dienst neemt tekenen twee partijen tegenwoordig een salarisovereenkomst. Ze doen dat met wederzijds goedvinden. Blijkbaar is er een win-win-situatie. Rechtse mensen vinden dat ook. Ze menen het ook nog. En niet alleen rechtse mensen, ook linkse mensen.

   Hoe groot is de meerwaarde die van een dergelijke employee wordt afgepakt? Communisten hebben voor het gemak vaak gezegd dat wat de arbeider krijgt de helft is van wat hij verdient. De meerwaarde die hem ontstolen wordt, is dus even groot als dat wat hij/zij aan bruto salaris krijgt [1]. Bij ambtenaren ligt het anders dan bij private ondernemingen. Daar lijkt er geen echte of openlijke uitbuiting te zijn, maar ook daar gingen wij, communisten, voor het gemak ook uit van 50%. Bij ambtenaren profiteren namelijk ondernemingen direct of indirect van een goed geolied ambtenaren apparaat. Meer nog dan de bevolking. Ondernemingen profiteren dus zowel van de arbeid van blauwe boorden arbeiders, van witte boorden arbeiders als van het werk dat gemeente- en rijks-ambtenaren doen. Mijn stelling is dat - uiteindelijk – de aandeelhouders van bedrijven de grootste profiteurs zijn. Daar verdwijnt alle meerwaarde. Alle meerwaarde van alle werkenden, zowel van ambtenaren, semi-ambtenaren als alle andere werkenden verdwijnt via via in de zakken van de aandeelhouders van de beurs genoteerde bedrijven. Maar hoeveel is dat nu? En hoe lopen die stromen?

 

Ik denk dat de sommige arbeider of witte boordenwerker niet meer dan 5 of 10% meer opbrengt dan hij/haar kost. De winst van ondernemers gaat nu eenmaal vaak met dubbeltjes en kwartjes. Daar moeten we eerlijk in zijn. Van de andere kant zijn er employees die het dubbelen, het driedubbele of zelfs meer dan het tienvoudige van wat hij kost, opbrengt voor zijn/haar baas. Meestal gebeurt die grote vorm van uitbuiting bij mensen met een vals klassenbewustzijn of mensen die op een of andere manier masochistisch zijn; het kapitalisme en uitbuiting ten alle tijden zullen goedpraten; het als onafwendbaar of in het meester/knecht principe een door God ingestelde wereldorde zien.

 

Er is namelijk nog een andere uitbuiting. De uitbuiting die wij ondergaan als consument. Vandaag de dag is die enorm. Vroeger was het zo dat vader, op vrijdag- of zaterdagmiddag, in de kroeg op de hoek bijna zijn hele zijn weeksalaris opdronk. Tegenwoordig is het zo dat jongeren hun geld uitgeven aan cd’s, boeken, mobieltjes, scooters, abonnementen, woonlasten, benzine, gas, licht en water. Vrouwen aan onbetaalbare cosmetica en dure lingerie. Ouders aan absurde hypotheken en luxe keukens. Kortom ze laten zich het salaris weer onmiddellijk terugpakken door obscure kapitalisten en uiteindelijk beland hun gewone salaris toch ook weer op de grote berg van de aandeelhoudersklasse. Deze aandeelhoudersklasse is wat we vroeger de bezittende klasse noemde, maar dan strekt die klasse zich uit van miljardairs, miljonairs tot gewone middenklasse figuren met aandelen portefeuille. En wie is dat – zou ik haast zeggen - tegenwoordig nu niet. Via een pensioenfonds of een koopsompolis is bijna iedere Nederlander voor een bepaald percentage onderdeel van de bezittende klasse. Of hij profiteur is, is een ander verhaal [2].

 

De kwestie waar het om gaat is dat in een kapitalistisch land de arbeider arbeider is, met een salaris, en in een socialistische land de arbeider ook arbeiders is met een salaris dat niet veel verschilt van het salaris dat een ondernemer in een kapitalistisch land betaald. Maar, en dat is mijn tweede stelling, de uitbuiting vindt niet zo zeer plaats op de werkvloer in de onderneming, kapitalistisch of socialistisch, maar of de uitbuiting doorgaat richting de aandeelhouders en hun kluizen in Zwitserse banken, of dat de uitbuiting doorgaat richting de socialistische maatschappij als aandeelhouder van alles. Zowel van de ondernemingen als van het verkoopapparaat.

   Uitbuiting in fabrieken en bedrijven is niet het enige wat geldt en van belang is. Bedrijven moeten nu eenmaal winst maken. Ook in socialistische landen. Noemen we dit uitbuiting? Ja en nee!

   De kwestie is dat in socialistische landen de winst – de meerwaarde – in zijn geheel (!) in handen komt van de bevolking. In kapitalistische landen nul komma nul. Dat is socialisme. Noem het desnoods staatskapitalisme. Je weet ik ben niet vies van dat woord. Anderen wel. Ik niet. Want het geeft theoretisch goed weer hoe de geldstromen lopen. De kwestie later is, wat hier - in dit model - niet klopt? Laten anderen maar zeggen wat er niet klopt aan dit model. Dit model werkt momenteel in China en ook in Cuba. De PvdA/Belgie heeft dit idee 8 jaar geleden als eerste bedacht en opgeschreven. Ik heb het een beetje uitgewerkt. That is all.

 

In socialistische landen als China en Cuba is er dus geen uitbuiting.

Wel zijn de salarissen soms of vaak laag [3].

Maar dat is logisch. (Anders zou een onderneming al direct weer omvallen.)

Ook in Hauxi is er – voorlopig gezien - dus – theoretisch - eigenlijk geen uitbuiting (van gastarbeiders).

Maar dit is nog niet mijn of hèt laatste woord over Hauxi. Vergis je niet.

We beginnen pas aan dit debat.

Lees ook het laatste nummer van ‘marxisitische studies’ over socialisme.

 

Dat is het voor nu even.

 

Mvrgr. Rik Min

 

 

[1] Is het verschil tussen bruto en netto ook diefstal? Voor gemak toch even hier in deze fase van de analyse het brutosalaris aannemen. Het netto verhaal is feitelijk een detail; iets voor later.

[2] Wie is profiteur? Theoretisch buit bijna iedereen wel eens iemand uit of is op een gegeven moment iemand in zekere zin wel eens eventjes rentenier.

[3] In ‘joint ventures’ – in industriële zones -  is er wèl sprake van uitbuiting. Daar gaat de helft van de winst naar buitenlandse aandeelhouders. Maar, … de andere helft van de winst gaat wèl rechtstreeks naar de Chinese overheid. In een socialistisch land is de boekhouding 100% op orde. In kapitalistische landen NOOIT. Dat maakt alles uit. En in socialistische landen gaat dat deel van die winst dus rechtstreeks, op een of andere manier, op enigerlei wijze, weer naar de 1 miljard Chinezen toe. En de betreffende Chinezen die bij joint ventures werken, krijgen naast directe inkomsten uit directe arbeid, dus ook nog inkomsten uit bezit…. Dat is ook socialisme.