Geachte heer Wansink,

 

Dat boek van Van Doorn over de nazi’s en de sociaal democraten is inderdaad een goed boek en een interessante analyse (Vandaag in De Volkskrant). Ik heb het boek ook aandachtig en met grote interesse gelezen. Uw polemieken met en over Marcel van Dam en Jan Pronk gaan in feite ook steeds over hetzelfde fenomeen wat zich bij ALLE sociaal democraten voordoet: hun NIET WILLEN KIEZEN; en maar en beetje meehuppelen met het systeem; het kapitalistische systeem wel te verstaan en inderdaad die kwestie van hoe sterk is een nationaliteitsgevoel feitelijk.

 

Van Doorn heeft in dit boek natuurlijk een zeer goed punt te pakken; dat punt van wereldburger willen zijn en (dus) niet graag willen praten over nationale gevoelens. Dat is net zo’n punt als niet willen praten of zeggen dat godsdienst achterlijk is. Wat ben je op de eerste plaats? Ben je Nederlander; ben je Duitser; ben je van Ajax of Feyenoord? Ben je gelovig of atheist, etc.

 

We hebben in de afgelopen periode wel geleerd dat dingen hardop zeggen – zoals dat is achterlijk - zeer onverstandig is; altijd beledigend. Je zegt tegen studenten of kinderen ook niet dat ze (nog) stom zijn. Dat is wel zo, maar over 10 of 20 jaar zijn ze net zo knap of knapper dan hun leermeester. Het punt is – als je achterlijkheid wilt bestrijden - dus gewoon niks te zeggen. Te veel zeggen of te veel aandacht op dat wat je achterlijk vind, is funest, want dan ontwikkelt zo’n kind, zo’n gelovige, zo’n nationalistisch denkend iemand zich JUIST in die richting die je als vader, leraar of progressief burger niet wilt.

 

Identiteit – blijkt in dit tijdsgewricht - een noodzaak; een noodzakelijk kwaad of zelfs een absolute voorwaarde voor persoonlijke groei; zelfs voor politieke groei. Zeker voor pubers. Blijkbaar dus toch een noodzaak. Links heeft dat fenomeen inderdaad 100 jaar verwaarloosd; oude communisten zowel als oude socialisten. (Weet u nog: “Arbeiders hebben geen vaderland”…) Iedereen wil op een of andere manier een identiteit; al is het maar het man of vrouw zijn.

 

Dus, ondanks dat gelovig zijn, je Nederlander voelen of je Ajaciet voelen, achterlijk is, zegt een verstandig mens er gewoon niets over. Je zet er wel wat tegenover: onderwijs en wetenschap bijvoorbeeld. Dan verdwijnt – als het goed gaat - achterlijkheid vroeg of laat vanzelf. Geloof verdwijnt ook vroeg of laat vanzelf. Nationalisme ook. Door het belachelijk te maken – zoals van het Reve en Rusdi deden - verdwijnt achterlijkheid dus niet.

 

Maar ten tijden van crisis of oorlog komt het weer terug. Daarom moet dit systeem op de helling opdat er vrede en welvaart voor iedereen komt. Dus weg met het kapitalisme; op naar een socialistische maatschappij.

 

Daar heeft u allen, van Dam, Pronk, u en van Doorn geen antwoord op. U hoopt blijkbaar gewoon dat het wel mee zal vallen met het kapitalisme. Dat dachten alle social-democraten in Duitsland dus ook; de communisten echter NIET. En zij kregen gelijk. Sterker nog zij versloegen het systeem. Helaas het monster is weer aan het opleven en heeft met ons hetzelfde als in 1939 voor.

 

M.vr.gr.

 

Rik Min