Samen voor loon, werk, koopkracht en socialisme; tegen het kapitalisme

=== voordracht gehouden op de 1 mei-viering Twente 2009 te Enschede ===

(voor de duidelijkheid is de tekst op sommige plaatsen iets aangescherpt)

Rik Min, 1 mei 2009

Beste mensen,

Op 1 mei zetten we met zijn allen de arbeidersklasse, de werkende mensen, in het zonnetje; in de schijnwerpers. Maar wie doen dat nog meer? De gevestigde politieke partijen zien ons, de werkende klasse, tegenwoordig alleen nog maar als consumenten. Niet meer als werkenden die hun brood moeten kunnen verdienen. Wie bekommert zich in de Tweede Kamer nog om de werkenden en zijn loon? Men hengelt daar naar de gunst van de kiezer als consument, die volgens die volksvertegenwoordigers alleen maar betaalbare hulp wil hebben, een betaalbare postzegel of een betaalbaar treinkaartje. En daar gaan dan ook bijna alle Kamerdebatten over. Niet om wie dat allemaal moet waarmaken en diegene die dat - dag in dag uit - doen dan ook een hoger loon te geven. Is men vergeten dat er dagelijks geproduceerd, iets gemaakt, verzorgt en schoongemaakt moet worden? Wie houdt de fabrieken en bedrijven draaiend? Is er naast de NCPN in Nederland nog wel een partij die opkomt voor de arbeidersklasse, de werkende klasse, in de ruimste zin van het woord? Inclusief het momenteel niet werkende deel van de arbeidersklasse.

De media, zoals RTL-Z, hebben het al jaren dag in dag uit over de koersen, aandelen, geld en kapitaal en hoe rijk 'men' nu weer is geworden. Over de factor arbeid nooit een programma. Alles met betrekking tot arbeid, werken en verzorgen en wat daar tegenover hoort te staan, wordt weggemoffeld in Nederland.

De media en de politici in Nederland moeten ophouden te denken dat alles om het kapitaal draait. Het is een schande. Het is pure minachting van de werkende klasse. Ze zien ons niet staan. Het hoort in Nederland om de mensen te gaan. Niet om het kapitaal. De mens moet centraal; niet het kapitaal. De Sovjet Unie werd altijd uitgelachen als het op de TV daar over arbeiders, hun dagelijks werk en hun bedrijven ging. Daar stond de mens centraal, niet het kapitaal. Je ziet dat in Nederland de mens als schepper van rijkdom er in het kapitalisme niet toe doet. De winsten worden door de werkers geproduceerd. Zelfs een feestdag kan er voor hem of voor haar niet af in Nederland. De winsten worden hen ontnomen. Bij goede bedrijfsresultaten kan er wat loonsverhoging vaak niet af. Terwijl de bazen die altijd wel krijgen. Zwijggeld zeker.

Een miljard euro heeft TNT in april jl. naar de aandeelhouders toegesluisd (Bron PvdA/B). Op 22 april jl. maakte dit bedrijf bekend dat er 11.000 mensen worden ontslagen. Hoeveel euro's aan jaarsalarissen zouden dat voor die 11.000 mensen zijn geweest? De sociaal-democraten en de vakbonden staan erbij en doen feitelijk niks. Opmerkelijk: de AbvaKabo zwijgt in alle talen. De betrokken bondsbestuurder, Charly Ramdas, is overgeplaatst. Hij was - achteraf - te kritisch. De sociaal-democraten zijn allemaal in de ban van het neo-liberalisme, de privatisering en het kapitalisme; waar ze 30 jaar feitelijk niks tegen gedaan hebben. De baas van TNT zei op het 8-uur-journaal, recent, open en bloot, dat ze daarna eventueel wellicht een aantal mensen van PostSelect en Sent, op freelance-basis of als ZZPer, weer terug in dienst zal nemen. Nou, jullie begrijpen op welke voorwaarden dat zal zijn. Bij de PTT kon je als kostverdiener nog een gezin onderhouden; tegenwoordig moet je haast twee-verdiener zijn om de kost voor je gezin te verdienen: 80 uur werken in plaats van 40 uur per week. TNT is het voorbeeld hoe voor ons, die moeten werken voor ons levensonderhoud, de toekomst er uit ziet.

Het IMF, het Internationaal Monetair Fonds, voorspelde enkele dagen geleden voor dit jaar "een krimp van de wereldeconomie met 4.8%". Dergelijke cijfers zijn onvoorstelbaar. "Voor dergelijke jaarcijfers moeten we terug naar 1878", uitgezonderd een jaar in de periode 1914 - 1918 en een jaar in de periode 1940 -1945, schreef het NRC. Het moge duidelijk zijn: Bankiers hebben met onze welvaart gegokt. En niet alleen bankiers maar ook hun opdrachtgevers om iedereen en elk land leningen en dus schulden aan te smeren. De neo-liberale politici; te beginnen bij Reagan en Thatcher.

Jullie, die vaker op onze 1 mei-vieringen in Twente komen, weten dat de crisis, werkloosheid en bestaansonzekerheid onvermijdelijk bij het kapitalisme hoort. Het is een systeemfout van het kapitalisme. Het hoort bij dit systeem, die de winsten, de meerwaarde van de arbeid doorsluist naar de aandeelhouder, de kapitaalbezitter. Juist omdat die winst niet gebruikt wordt voor koopkracht van de werkende klasse leidt dat om de zoveel jaar tot overproductie en dus stagnatie. Het brengt de brutale inspanningen aan het licht van het kapitalisme om met slimme trucjes en omgekochte directies de winsten te pakken te krijgen en veilig te stellen. Hierdoor worden precies juist die voorwaarden geschapen voor nog grotere instabiliteit!

Dames en heren, men is de laatste paar maanden niet bezig met verbeteringen, maar met restauratie; niet met het maken van een beter systeem; laat staan richting socialisme te denken. Dat moge duidelijk zijn. Wij hebben als partij de plicht dat aan de kaak te stellen. En met antwoorden te komen.

2 dollar per dag

Het aantal mensen in de wereld dat van 2 dollar of minder per dag moet rondkomen, is in 30 jaar verdubbeld. Het gaat om 2.8 miljard mensen of bijna de helft van de wereldbevolking (van 6 miljard). Het wereldkapitalisme steunt op het bezit van het kapitaal en op papieren winsten. Voorlopige schattingen lopen op tot 30.000 miljard dollar papieren winsten [P. Mertens, 2009, p.12] [1]. Als we het socialisme hadden gehad was dat niet gebeurd. Dit systeem zorgt hierdoor wereldwijd - en ook in ons eigen land - voor een daling van lonen en salarissen; en een inperking van verworvenheden. Want het heeft allemaal met elkaar te maken. Deze welvaart, die gebaseerd is op papieren winsten, is geen echte welvaart. Je kunt het zien in de Verenigde Staten. Het moet allemaal een keer echt worden betaald. Terugbetaald.

De lonen zijn lager dan ooit

Neo-liberale stimulansen en stimulansen via de belastingen, om de economie weer vlot te trekken, behoren tot de bedrieglijkste oplossingen. Ook de hervormingen van het bankwezen zijn een illusie. Al deze oplossingen zijn gedoemd te mislukken.

De reële minimumlonen zijn vanaf 1940 jaar in jaar uit gestegen. Maar na 1970 kwam daar de klad in en zijn ze gevaarlijk gaan stagneren. In 2006 stonden ze op het laagste niveau dat ooit werd geregistreerd [P. Mertens, 2009, p.19]. Het aandeel van winsten uit ondernemingen nam in het Bruto Nationaal Product verhoudingsgewijs veel meer toe dan de hoeveelheid die de salarissen verhoudingsgewijs daarin hebben. Dat zegt veel. In 2006 bereikte dit inkomen uit winsten zijn hoogste niveau sinds 1950. Terwijl de kosten van de werkende klasse in die periode enorm zijn gestegen. De totale schuld van particulieren, ondernemingen en overheid tezamen is gestegen tot 51.000 miljard dollar, in 2007, alleen al in Amerika [P. Mertens, 2009, p.17].

Het scheppen van banen wat sommige politici niet moe worden te herhalen, laat staan volwaardige banen, is in het kapitalisme zinloos en zelfs onmogelijk. Alle regeringen ter wereld met een kapitalistisch systeem staan machteloos. Iedereen die een baan krijgt, kan weten dat er elders en baan is verdwenen. Zie de situatie bij de postbezorgers en de gezinszorg. Postbodes die eerder minstens 15 euro per uur kregen, zijn vervangen door mensen uit de bijstand die nu 5 of 7 euro per uur krijgen en postbezorger worden genoemd. Bij de alfahulpen net zo.

De crisis komt niet door de hebzucht van mensen; zelfs niet door de hebzucht van enkelen. Het zit veel structureler. De jacht naar de maximale winsten is een oorzaak en die is inherent aan het kapitalistische systeem. Doet men niet mee gaat men achter lopen of wordt men een 'loser' genoemd. De 'acteurs' (actors) in dit systeem worden als het ware 'gedwongen' zo te handelen. Binnen dit systeem is 'men' uiteindelijk ook gedoemd zo te handelen zoals 'men' doet. Mensen in de top zijn net lemmingen, die allemaal achter elkaar aan lopen. Sommigen zijn zich dat bewust; anderen niet of doen net alsof het zo altijd geweest is en het altijd zo zal zijn.

Dit systeem heeft geen oplossing voor de mensheid. Het systeem verergert ze alleen maar.

Je hoort nu de politici al weer over besparingen, lagere uitkeringen, meer flexibiliteit, het systeem van vaste banen aanpakken, langer doorwerken, enzovoorts. Precies hetzelfde recept als voor de crisis. De slachtofffers zullen dus weer moeten gaan betalen. Net als eerder. Wij dus, de working class. Met de-crisis-op-lossen heeft het niks te maken. Het is nog steeds neo-liberalisme; gewoon kapitalisme. De baten c.q. de winsten gaan naar private personen. De werkende klasse en de overheid moeten als het er op aan komt de kosten betalen. Daar passen wij voor. Dan kun je net zo goed ook de winsten nemen. Het is nu wel bewezen dat privatisering nergens toe leidt dan alleen maar het willen afromen van al de winsten en de kosten bij iemand anders leggen. Dat is nu wel aangetoond. Nadenken voor het weer her-invoeren van nutsbedrijven en het weer gaan nadenken over socialisme is dus een veel betere optie voor ons land. Voor ieder land.

Ook echte oplichters zijn in dit systeem doorgedrongen. Dat blijkt. Dat komt nu gelukkig ook medogenloos aan het licht. Iemand op TV maakte daar een grappige opmerking over: "nu het water" als het ware uit het meertje is weggelopen, kun je zien welke speler wel en welke speler geen zwembroek aan heeft". De premier van China permiteerde het zich publiekelijk om te zeggen dat "de Amerikanen 30 jaar lang" - stiekem - "water bij het geld hebben gedaan". Mooiere en duidelijkere beeldvorming is er niet. Ook hebben de politici systematisch de regels die er na de crisis van 1929 waren ingesteld, afgebroken. Men was zogenaamd vergeten waar die regels voor dienden. Het eerste voorbeeld: banken en verzekeringsbedrijven - zo was de les toen - moet men niet laten fuseren. Wat de een teveel heeft, heeft de ander te weinig. Een explosief mengsel; in de zin van de kat op het spek binden. En dat blijkt dan ook anno 2009 met al die half omvallende bankverzekeraars. Ten tweede, de controle en controleapparaten uit handen geven c.q. privatiseren nog wel. Het domste van het domste. Ten slotte de pensioenfondsen volstoppen met aandelen. Dat is vroeg of laat ook erg funest. En dat blijkt - anno 2009 - wel weer. De spaarders en de gepensioneerden zitten mede door al die afgeschaft 'regeltjes' wel gewoon weer als in 1929, met de gebakken peren...

Dames en heren, zoals de trouwe bezoekers van onze 1 mei-vieringen weten, is de economische crisis al vanaf 1975 aan de gang. Miljoenen mensen zijn in de afgelopen jaren werkloos geworden of afgedankt. Dat heeft men al die tijd keurig onder het tapijt weten te schuiven, o.a. door de echte aantallen in allerlei fraaie te statistieken verstoppen of met woordomdraaiingen te verdoezelen. Zijn wij rond 1985 de schuldencrisis in m.n. de Latijns Amerikaanse landen nu al weer vergeten? Vincent Bakker schreef er toen al een onthullend boek over [2]. In die jaren tekenden de huidige schuldencrisis zich al af. Maar door het vallen van de muur kon de in elkaar storting nog 20 jaar worden uitgesteld. 3000 miljard dollar zochten toen in een dolgedraaide carrousel een bestemming. Dat ging nog al agressief. Er was sprake van een wereldwijde kapitaalberg. Overproductie van geld en kapitaal. Je kon het je toen al niet voorstellen.

Die dollars hadden hun weg beter kunnen vinden naar de lonen en uitkeringsgerechtigden om de koopkracht van de bevolking te verhogen. Maar dat doen private bezitters van geld en kapitaal natuurlijk niet. Wij moeten de poen komen halen. Dat is al eeuwenlang het geval. Dat moet door stakingen worden afgedwongen en met sterke vakbonden moeten gebeuren.

Wie geeft er leiding aan deze klassenstrijd? Het zijn naast de communisten maar weinigen die deze inzichten kunnen combineren met akties en daar lessen uit trekken en conclusies aan verbinden.

Dames en heren, men heeft al die 30 jaar van neo-liberalisme iedereen en elke staat vol weten te proppen met schulden. Wat in het groot ongeveer 100 landen is overkomen, is in het klein, miljoenen hypotheekhouders overkomen. Men heeft overal een soort 'aflossingsvrije leningen' van weten te maken en die aangepraat. En dat betekent dat personen en landen feitelijk hun leven lang rente betalen zonder ooit echt over het onderpand te kunnen beschikken. Dat barst natuurlijk een keer. Het systeem sleurt ons allemaal mee. Alleen de bankiers niet, die hebben meestal met mooie salarissen en vette premies op tijd de dans kunnen ontsnappen. In het boek 'De naderende krach van het kapitaal' werd dit mechanisme - plus de waarschuwing dat er sprake was van overproductie - allemaal al keurig beschreven en voorspelt. Een bankier zegt in dat boek al in 1985, dat de oplossing cvan de schuldencrisis onvermijdelijk op termijn nationalisatie van de banken is!!. Het heeft tot op heden (eind 2008, begin 2009) moeten duren eer het probleem breed tot de mensen doordrong.

Beste mensen, wij vinden dat banken in principe geen aandeelhouders hoeven te hebben. Spaargeld is veiliger op een openbare bank. Banken kunnen dus gewoon worden genationaliseerd. De pensioenfondsen moeten ook weer gewoon terug naar de staat. Pensioenfondsen kunnen best volstaan met beleggen in obligaties, staatsobligaties, kantoorpanden, woningen en/of sociale woningbouw; desnoods in staatsobligaties van Wouter Bos: 8.5% rente!

Internationale solidariteit

Over internationale solidariteit nog even dit. Er zijn overal ter wereld momenteel 1 mei-vieringen. We zien het op de TV en horen het op de auto-radio: in Turkije, Berlijn, Moskou en elders. Soms gaat het goed - vredig - en soms gaat het weer fout. Maar eens komt de dag dat het volop met veel trots en overgave overal in elk land weer op de agenda staat en gevierd wordt. Er zijn plus-punten en min-punten te zien in de politieke situatie in landen en in de materiele vooruitgang van de werkende klasse overal te wereld. Een groot min-punt is momenteel te zien in de situatie van de arbeidersklasse in Zuid-Afrika. Er is sinds de val van het Apartheidsregiem geen duidelijke verbetering. Wel heeft 66% van de bevolking deze week weer op het ANC gestemd. Maar ik weet zeker dat de bevolking spijt heeft dat ze haar strijd voor socialisme voor een appel en een ei heeft weggegeven. Mandela zelfs is oud, maar voelt dat hopelijk ook zo. Winnie Mandela in ieder geval wel. Zonder socialisme lukt het dus niet. Dat blijkt. Het ANC moet zeker iets van spijt voelen dat ze, onder druk van m.n. de sociaal-democratie in Europa en niet te vergeten Nederland (via de PvdA, de Vara, De Volkskrant, NOVA, de Paul Wittemannen en notabene GL), het socialisme in hun programma hebben moeten opgeven 'in ruil voor vrede en democratie'. Mandela stond toen onder enorme druk dat te doen. En hij deed dat. Helaas, dat was een grote fout van het ANC. Gelukkig komt nu in andere delen van Afrika de ontwikkeling wel op gang. China heeft enorme samenwerkingsprojecten met een groot aantal landen opgezet. Op basis van ruilhandel en niet op basis van leningen. Daar, en in Latijns Amerika ontworsteld men zich stap voor stap aan het imperialisme, aan het kapitalisme, aan de dictatuur van het kapitaal. Cuba bestaat dit jaar 50 jaar. Het respect voor dit land en haar systeem is in de loop der jaren heel groot geworden. Vele landen proberen ook die kant op te gaan. Het ideaal van socialisme is niet weg. Het is eigenlijk nooit weggeweest. Maar omdat het kapitalisme veel sterker bleek dan wij ooit hadden vermoed, ging het ideaal van het socialisme en de weg er naar toe door een diepe dalen.

Maar beste mensen, het kapitalisme creëert zijn eigen doodgravers.

En daar laat ik het voor dit moment bij.

Leve de eerste mei.

Enschede, 1 mei 2009; updated 8 mei 2009.

VOETNOTEN:

[1] Peter Mertens. Socialisme zonder blauwe plekken. Op mensenmaat. ISBN 978 90 6445 507 0, EPO, Maart 2009.

[2] Vincent Bakker. De naderende krach van het kapitaal; de schuldencrisis in Latijns Amerika. Haasbeek, Alphen a/d Rijn, ISBN 90 6985 003 6. 1985.